Verlatingsangst is iets heel vervelends en we kennen het vooral in verband met baby’s, kinderen en honden. Het komt echter ook veel voor bij volwassenen. Verlatingsangst is precies wat het zegt. Het is een psychologische stoornis, de angst om verlaten te worden door mensen aan wie je gehecht bent.

Achter gelaten, in de steek gelaten. Het kan vele vormen aannemen en er kunnen verschillende gedachtes achter zitten. Bij volwassenen heeft het vaak te maken met jeugdtrauma’s of relatietrauma’s. In een enkel geval kan het ook een rouwtrauma zijn. Hoe dan ook is het een gevolg van een traumatische ervaring en dus kun je er aan werken. Bij de een kan het verdwijnen en een ander leert er beter mee om te gaan, of je leert er als partner mee om te gaan.

Wat is verlatingsangst precies?

Wanneer we spreken van verlatingsangst dan gaat het om een extreme vorm. Iedereen vindt het vervelend om iemand kwijt te raken, maar iemand met verlatingsangst is daar constant mee bezig, ook al wanneer er nog helemaal geen reden voor de angst is. In een volwassen relatie kan dit voor veel problemen zorgen omdat iemand met verlatingsangst meer aandacht nodig heeft.

De psychische aandoening ‘verlatingsangst’ is opgenomen in het DSM-V handboek (voor de classificatie van psychische aandoeningen) en daarin staan de volgende symptomen beschreven. Van deze symptomen moeten er minimaal drie aanwezig zijn om te kunnen spreken van verlatingsangst.

“Overdreven angstig zijn om gescheiden te worden van mensen waaraan je gehecht bent, op een manier die niet past bij je leeftijd.”

• Je bent overdreven van streek wanneer je niet thuis bent of niet in het gezelschap bent van mensen waar jij aan gehecht bent en/of bij wie jij je veilig voelt. Onverwacht alleen zijn is dit heel intens, maar zeker ook wanneer het verwacht is kan dit opspelen.

• Je maakt je, zonder aantoonbare reden of redelijke onderbouwing, extreem veel zorgen om het welzijn van mensen waar je gehecht aan bent. Denk dan aan overlijden door ziektes die iemand niet heeft, een auto-ongeluk.

• Je maakt je de hele tijd ontzettend druk om je eigen welzijn en bent bang dat er iets met je gebeurt waardoor je niet meer bij de mensen kunt zijn waar jij gehecht aan bent.

• Je bent er onnodig de hele tijd mee bezig dat je ziek kunt worden, kunt verdwalen, dat er iets onverwacht met je gebeurt.

• Je gaat niet graag van thuis weg omdat je dan gescheiden wordt van mensen waar jij gehecht aan bent.

• Je bent overdreven bang om alleen te zijn en dan niet om het alleen zijn, maar dat je zonder mensen bent die voor jou belangrijk zijn.

• Je slaapt liever niet ergens anders dan in je eigen bed, in je vertrouwde omgeving, met mensen in huis die belangrijk voor jou zijn.

• Je hebt vaak nachtmerries over verlaten worden. Die kunnen heel intens zijn en je kunt ze je vaak heel levendig herinneren.

• Je krijgt lichamelijk klachten wanneer je alleen bent of niet bij de mensen bent waar jij aan gehecht bent. Denk dan onder meer aan koorts of hoofdpijn.

Wanneer een of enkele van deze klachten af en toe bij jou voorkomen, dan hoef je je nog niet druk te maken. Iedereen heeft zo’n momenten wel eens gehad of zal deze wel eens hebben. Het is dus ook belangrijk om naar onder meer de duur te kijken.

• Kinderen, pubers, jong volwassenen: angst is minstens 4 weken aanwezig
  Volwassenen: zes maanden of langer bijna dagelijkse angsten

• De angst moet problematisch zijn in het dagelijkse functioneren of een duidelijke lijdensdruk veroorzaken

• Er mogen geen andere symptomen een rol spelen. Denk dan bijvoorbeeld aan autisme. Een autist gaat ook niet graag van huis, maar dit staat los van verlatingsangst

Verlatingsangst bij volwassenen

Er zijn twee soorten verlatingsangst. Wanneer je bang bent om alleen te zijn of wanneer je bang bent om in een relatie verlaten te worden. Het is dezelfde stoornis, maar er zijn wel duidelijke verschillen.

Wanneer het gaat om de angst dat je verlaten worden binnen een liefdesrelatie dan krijgt het ook vaak de naam liefdesverslaving. Je ziet dan ook vaak dat mensen met verlatingsangst heel makkelijk van de ene naar de andere relatie springen, wanneer er uiteindelijk toch een einde aan een relatie komt. Vaak ingezet door de partner die moeite heeft om met het gedrag dat voortkomt uit de verlatingsangst om te gaan.

Door de verlatingsangst maak je binnen je relaties bepaalde keuzes die niet altijd positief werken voor een goede relatie. Gelukkig kun je daar over leren en er mee om leren gaan. En uiteindelijk misschien zelfs van je verlatingsangst afkomen. Je kunt om te beginnen al letten op wat voor een soort partners jij valt. Wat zijn de overeenkomsten? Zorgen ze slecht voor je? Overschrijden ze je grenzen? Zijn ze beschikbaar? Wil jij je geliefde claimen of zoek je juist afstand?

Volgens psychologen zoeken mensen met verlatingsangst vaak onbewust naar mensen die dat ook hebben of die juist bindingsangst hebben. De patronen ontdekken die jij binnen het vinden van relaties hebt, is essentieel voor het behandelen van verlatingsangst. De drie punten waar aan je kunt werken, het liefste met een professional, maar het is ook al goed om hier binnen je relatie naar te kijken, zijn:

• Werken aan je zelfvertrouwen. Je hebt dan minder erkenning van anderen nodig en kunt dus ook makkelijker alleen zijn en je staat sterker in je relatie.

• Relatietherapie kan helpen om jullie samen hier door heen te helpen en elkaar beter te begrijpen. Ook is het makkelijker om samen patronen te ontdekken.

• Schematherapie helpt je om patronen in je schema te ontdekken en die te veranderen zodat je minder angst hebt dat je verlaten gaat worden.

Verlatingsangst is een vervelende stoornis die niet alleen ontzettend veel problemen kan brengen binnen een relatie, maar ook al bij het vinden van een relatie of de juiste relatie. Door hier bewust mee om te gaan, samen er over te praten en er mee bezig te zijn en eventueel therapie te zoeken die bij je past, kun je er niet alleen mee om leren gaan, maar er zelfs helemaal vanaf komen.